W 90-tą rocznicę urodzin – wspomnienie o Edwardzie Gruceli

Treść

Edward Grucela  - piwniczanin z urodzenia i wyboru. Człowiek wielu zainteresowań i talentów, pedagog, muzyk, rzeźbiarz, bohater książki Marii Kownackiej „Szkoła nad obłokami”.  Urodził się 20.11.1932 w rodzinie o zainteresowaniach artystycznych. Już jako uczeń szkoły podstawowej rozpoczął przygodę z muzyką grając w Orkiestrze Mandolinowej „Echo”, zdobywając podstawy muzyczne. Po szkole podstawowej kształcił się w Liceum Pedagogicznym w Starym Sączu doskonaląc umiejętność gry na instrumentach
i jednocześnie rozwijając zdolności plastyczne. Skierowany do pracy w szkole  na Niemcowej rozpoczął zbieranie i zapisywanie odchodzących w zapomnienie miejscowych pieśni i melodii. Pracę pedagogiczną kontynuował w Państwowym Domu Dziecka w Rytrze na stanowisku  wychowawcy – instruktora muzyki, a później w Szkole Podstawowej w Piwnicznej, gdzie „pan od muzyki i rysunków”  przez cały czas swojej pracy nauczycielskiej prowadził wielogłosowy chór szkolny, z którym odnosił wiele sukcesów na konkursach chórów szkolnych. Jednocześnie związany był z sekcją muzyczno-taneczną Koła Dramatycznego im. Bolesława Barbackiego
w Piwnicznej.

Wraz z kolegami nauczycielami Eugeniuszem Lebdowiczem i Mieczysławem Łomnickim współtworzył w 1965 roku Regionalny Zespół „Dolina Popradu” obejmując funkcję prymisty w kapeli i kierownika artystycznego.  Od końca lat 70-tych przyjął dodatkowo obowiązki instruktora śpiewu i tańca, akompaniatora i kierownika kapeli. Mimo wielu trudności personalnych i organizacyjnych w ciągu 35 lat pracy wykształcił kilka pokoleń tancerzy i śpiewaków. Zespół pod Jego kierownictwem zdobył wiele nagród na różnorakich konkursach i festiwalach: 2 Brązowe, 2 Srebrne i 2 Złote Serca na Festiwalu Górali Polskich w Żywcu; Brązową i Srebrną Ciupagę na Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem; 2. miejsce w Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie;
1. miejsce w Ogólnopolskim Przeglądzie Dorobku Kulturalnego Wsi Polskiej w Przytocznej i 1. miejsce na XIV Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych „O Pawie Pióro i Gliniany Dzban” w Tarnowie. Jednakże najważniejszym osiągnięciem  było podwójne zdobycie Nagrody im. Oskara Kolberga- jednej wraz z Zespołem i drugiej z Rodzinną Muzyką Grucelów. Wraz z Zespołem zrealizował również film dla TV Kraków „Pożegnanie rekrutów”, a po wielu latach badań w terenie i zbieraniu materiałów wystawienie plenerowego „Wesela Piwniczańskiego”. Po rozstaniu z Zespołem koncertował z Rodzinną Muzyką Grucelów, a później z Muzyką Błankowiany. Brał udział w wielu przeglądach i konkursach mistrzowsko grając na instrumentach pasterskich. Przez wiele lat był również wykładowcą w Studium Folklorystycznym przy MCK „Sokół” w Nowym Sączu.

Prócz gry na różnych instrumentach w swojej pracowni na ul. Ogrodowej zajmował się również budową instrumentów pasterskich (trombity, piszczałki) i smyczkowych (skrzypce, basy).

Drugą pasją po muzyce i folklorze była rzeźba. Spod Jego dłuta wyszło wiele pięknych rzeźb sakralnych, ale również przejmujące postaci zapamiętanych z dzieciństwa piwniczańskich Żydów. Od lat 60-tych członek Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Nowym Sączu wystawiał swoje prace na wystawach zbiorowych i indywidualnych. Jego dziełem są także przechowywane w Muzeum Regionalnym w MGOK miniaturowe modele m.in. folusza, świderni, domu szewca,  budynek „szkoły nad obłokami”, makieta piwniczańskiego kościoła sprzed wielkiego pożaru Rynku w Piwnicznej. Wraz z kolegami odtworzył również tradycyjną Szopkę Piwniczańską z pięknie wykonanymi „popkami” i w okresie bożonarodzeniowym kilkakrotnie odtwarzali „Herodów” dla gości
i mieszkańców Piwnicznej.

Swoimi pasjami i pracą odcisnął trwały ślad w kulturze i historii naszej Malej Ojczyzny a teraz po niebiańskich polanach niesie się dźwięk trombity i śpiew Popradzie, Popradzie, piykno nasa rzyko, niyś nase śpiywanie syroko, daleko.   

                /mbj/

Fot. FB Kotarbowie